Chris Lehane, một bậc thầy trong việc hóa giải những tin tức tiêu cực, từng là thư ký báo chí của Al Gore và sau đó là người quản lý khủng hoảng cấp cao cho Airbnb. Với khả năng “xoay chuyển tình thế” đã được chứng minh, giờ đây ông đang đảm nhiệm vai trò Phó chủ tịch chính sách toàn cầu tại OpenAI, một nhiệm vụ có lẽ là bất khả thi nhất từ trước đến nay. Công việc của Lehane là thuyết phục thế giới rằng OpenAI thực sự quan tâm đến việc dân chủ hóa trí tuệ nhân tạo, trong khi công ty này ngày càng hành xử giống như bất kỳ gã khổng lồ công nghệ nào khác đã từng tuyên bố mình khác biệt.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, Lehane đã thể hiện sự khéo léo và đáng tin cậy. Ông thừa nhận những bất ổn và thậm chí chia sẻ nỗi lo lắng về việc liệu công nghệ này có thực sự mang lại lợi ích cho nhân loại hay không. Tuy nhiên, những ý định tốt đẹp dường như không còn nhiều ý nghĩa khi công ty ông đang gửi trát đòi hầu tòa cho những người chỉ trích, tiêu tốn lượng lớn tài nguyên nước và điện của các thị trấn nghèo khó, và tái tạo hình ảnh người nổi tiếng đã khuất để khẳng định vị thế thị trường. Những hành động này đặt ra một câu hỏi lớn về sự chân thành đằng sau sứ mệnh cao cả của OpenAI.
Mâu thuẫn giữa sứ mệnh và hành động của OpenAI
Sự ra mắt của công cụ tạo video Sora là một ví dụ điển hình cho thấy khoảng cách giữa lời nói và việc làm của OpenAI. Ban đầu, công ty cho phép các chủ sở hữu bản quyền “chọn không tham gia” việc tác phẩm của họ được sử dụng để đào tạo Sora. Tuy nhiên, sau khi nhận thấy người dùng ưa thích tạo nội dung từ các hình ảnh có bản quyền, OpenAI đã “tiến hóa” sang mô hình “chọn tham gia” – một động thái bị coi là đang thử nghiệm giới hạn pháp lý. Chris Lehane đã viện dẫn học thuyết “sử dụng hợp lý” (fair use) của Mỹ như một “vũ khí bí mật” thúc đẩy sự thống trị công nghệ, nhưng đối với các nhà xuất bản, điều này đồng nghĩa với việc họ bị gạt ra khỏi cuộc chơi kinh tế.
Bên cạnh đó, việc xây dựng các trung tâm dữ liệu khổng lồ tại những khu vực kinh tế khó khăn như Abilene, Texas hay Lordstown, Ohio, với nhu cầu năng lượng và nước khổng lồ, cũng gây nhiều tranh cãi. Lehane lý giải đây là cách để hiện đại hóa hệ thống năng lượng và cạnh tranh địa chính trị, nhưng không trả lời trực tiếp về việc liệu người dân địa phương có phải gánh chịu hóa đơn tiện ích tăng vọt hay không. Vấn đề đạo đức cũng nổi cộm khi Zelda Williams, con gái của Robin Williams, phải cầu xin công chúng ngừng tạo video AI về cha cô, thể hiện sự tổn hại cá nhân sâu sắc mà công nghệ này có thể gây ra, trong khi Lehane chỉ có thể đưa ra những câu trả lời chung chung về “quy trình”.
Đỉnh điểm của những mâu thuẫn này là vụ việc Nathan Calvin, một luật sư về chính sách AI, bị OpenAI gửi trát đòi hầu tòa ngay tại nhà riêng của mình. Calvin cáo buộc công ty sử dụng chiến thuật “đe dọa” để chống lại những người chỉ trích luật AI mới, gọi Lehane là “bậc thầy của nghệ thuật chính trị đen tối”. Điều đáng chú ý hơn cả là sự rạn nứt niềm tin ngay từ bên trong OpenAI. Boaz Barak, một nhà nghiên cứu, và Josh Achiam, người đứng đầu bộ phận điều chỉnh sứ mệnh của công ty, đã công khai bày tỏ sự hoài nghi. Achiam thậm chí còn viết: “Chúng ta không thể làm những điều biến chúng ta thành một thế lực đáng sợ thay vì một thế lực đáng ngưỡng mộ.”
Những diễn biến gần đây tại OpenAI cho thấy một khoảnh khắc mang tính bước ngoặt. Dù Chris Lehane có là một chuyên gia truyền thông xuất sắc đến đâu, ông vẫn đang làm việc cho một công ty mà hành động của họ ngày càng mâu thuẫn với các giá trị đã nêu. Câu hỏi thực sự không phải là liệu Chris Lehane có thể bán được sứ mệnh của OpenAI hay không, mà là liệu những người khác – đặc biệt là những người đang làm việc tại đó – có còn tin vào sứ mệnh đó nữa hay không. Điều này đòi hỏi một sự nhìn nhận nghiêm túc về trách nhiệm của các công ty công nghệ lớn đối với xã hội và nhân loại.
